Gordelroos of zona is een vervelende aandoening die je huid én zenuwen aantast. Het komt veel vaker voor dan je denkt, vooral bij 50-plussers. Ongeveer 1 op de 3 mensen krijgt er ooit in hun leven mee te maken. De ernst van deze ziekte wordt vaak onderschat. Heel wat patiënten krijgen chronische zenuwpijn, oogproblemen of een verhoogd risico op beroertes. Dringend tijd dus om deze ziekte meer aandacht te geven.
Wat is gordelroos juist? En hoe zit het met behandeling en vaccinatie? We vatten het hier voor je samen.
Wat is gordelroos?
Gordelroos ontstaat door een virus: het varicella-zostervirus (VZV). Dit is hetzelfde virus dat waterpokken veroorzaakt. Na je waterpokkeninfectie, vaak in de kindertijd, blijft het virus sluimeren in je zenuwstelsel. Jaren of zelfs decennia later kan het weer actief worden, bijvoorbeeld als je immuunsysteem een zwakker moment heeft. Dit noemen we gordelroos, ook wel gekend als zona.
Het komt vaker voor bij mensen van 50 jaar en ouder en bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, bijvoorbeeld door ziekte of medicijnen.
Hoe herken je gordelroos?
Gordelroos begint vaak met vage klachten:
- Jeuk, tintelingen of een brandend gevoel op de huid.
- Hoofdpijn en je algemeen niet goed voelen.
Kort daarna krijg je een pijnlijke huiduitslag die er als volgt uitziet:
- Rode plekken op de huid, vaak aan één kant van je lichaam.
- Blaasjes gevuld met vocht, die later open kunnen gaan en korstjes vormen.
- De uitslag zit meestal op een bepaalde plek, zoals je borst, rug, gezicht of buik. Dit komt doordat het virus een specifiek huidgebied van één bepaalde zenuwtak aantast.
Naast de huidklachten kan gordelroos veel pijn veroorzaken. In sommige gevallen blijft de pijn zelfs maanden of jaren aanhouden. Dit noemen we postherpetische neuralgie (PHN).
Wie loopt meer risico op gordelroos?
Je hebt een grotere kans op gordelroos als je:
- ouder bent dan 50 jaar.
- medicijnen gebruikt die je afweer verminderen, zoals JAK-remmers of hoge doseringen corticosteroïden.
- een aandoening hebt die je immuunsysteem verzwakt, zoals kanker of hiv.
- aan diabetes lijdt.
Hoe pak je gordelroos aan?
Gelukkig zijn er manieren om gordelroos te behandelen en te voorkomen.
Behandeling bij klachten
- Antivirale medicijnen zoals aciclovir of valaciclovir kunnen helpen als je ze binnen 72 uur na de eerste symptomen neemt. Ze verminderen de ernst en duur van de klachten.
- Pijnstilling, variërend van gewone pijnstillers tot specifieke medicatie.
Preventie
- Er bestaat een heel effectief vaccin tegen gordelroos. Het beschermt je niet alleen tegen de ziekte, maar ook tegen de aanhoudende zenuwpijnen die eruit voort kunnen komen. Het wordt aanbevolen voor mensen vanaf 60 jaar en voor jongere mensen met een zwakker immuunsysteem.
- Het vaccin wordt in twee keren toegediend, met een paar maanden ertussen.
Wat kan je zelf doen bij of tegen gordelroos?
Vermoed je dat je gordelroos hebt? Neem zeker contact op met je huisarts of vraag raad bij ons in de apotheek. Hoe eerder je begint met de behandeling, hoe beter.
Behoor je tot de risicogroepen? Informeer dan zeker naar het vaccin. Wij kijken of een terugbetaling voor jou mogelijk is.
Heb je vragen over gordelroos, het vaccin of de behandeling? Kom zeker eens binnen bij ons in de apotheek. Wij staan voor je klaar met advies en ondersteuning.